Modern tıptaki yardımcı üreme yöntemlerinden biri olan tüp bebek, kadın ve erkeğe ait üreme hücrelerinin vücut dışı koşullarda döllenmesi ve elde edilen embriyo ya da embriyoların kadın rahmine transfer edilmesi olarak tanımlanabilir.
Tüp Bebek Kimlere Uygulanır
- Rahim kanalları (tüpleri) tıkalı olan kadınlarda
- Sperm sayı, hareket veya normal sperm oranındaki düşüklük olması durumunda
- Aşılama yöntemi ile sonuç alınamayan hastalarda
- Sebebi açıklanamayan kısırlık vakalarında
- Endometriozis hastalığı nedeniyle karın içinde yaygın yapışıklıkları olan ve tedavi ile gebelik elde edilemeyen kadınlarda
- Bazı hormonal bozukluklarda
- Diğer tedavi yöntemleri ile gebelik elde edilememesi durumlarında
- Kalıtsal bazı hastalıkların embriyo aşamasında teşhis edilerek sağlıklı bir bebek elde etmek amacıyla (tutunma öncesi genetik tanı yöntemleri ile beraber)
- Tekrarlayan düşükleri olan kadınlarda sağlıklı embriyoların genetik tanı yöntemi ile seçilebilmesi amacıyla
Tüp Bebek Tedavisinin Aşamaları
- Hastanın tedaviye başlamaya karar verdiği andan itibaren, olan ilk adet gününde doğum kontrol hapı kullanımına başlanır. Doğum kontrol hapının kullanım amacı, hastanın adetini düzenlemek ve tedaviye başlayacağı bir sonraki adet dönemine kadar herhangi bir yumurtalık kistinin oluşma şansını da ortadan kaldırmaktır.
- Bir sonraki adet döneminde hormon içeren ilaçlar alınarak yumurtalıklar uyarılır. Alınan ilaçlar, birden fazla yumurta hücresinin gelişmesine yardımcı olarak gebelik ihtimalini arttırmaktır.
- Uyarılan yumurtaların büyümeleri ultrasonla takip edilir.
- Uyarılan yumurtaların belli bir büyüklüğe gelmesine yakın çatlatma iğnesinin
vurulur. - Çatlatma iğnesinin yapılmasından yaklaşık 36 saat içinde tüp bebek merkezinde yumurtaların toplanır.
- Yumurtalar toplandığı gün erkekten sperm örneği alınır.
- Elde edilmiş olan yumurta hücreleri, laboratuvar şartlarında ve sperm hücre kalitesine göre, klasik tüp bebek (IVF) ya da mikroenjeksiyon yöntemi kullanılarak döllenir. Bu döllenme sayesinde anne karnında gelişen bebeğin temel taşı olan embriyo oluşmaktadır. Mikroenjeksiyon yönteminde yumurtanın içine spermin direkt olarak girişi sağlanmakta ve sperm kalitesinin düşük olduğu durumlarda başarı oranı artmaktadır.
- Mikroskop altında tespit edilen döllenme, yaklaşık olarak 12 ile 15 saat arasında bir süreçte oluşmaktadır. Embriyo transferi 2 ile 4 gün içinde gerçekleştirilir.
- Embriyonun transfer edildikten sonra 12 gün tutunması için bekleme süresi bulunmaktadır.
- Transferin 12.günü gebelik testi yapılarak sonuç öğrenilir.
Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan Yöntemler
Tüp Bebek ve Microenjeksiyon Yöntemleri
Tüp bebek yönteminde erkeğin verdiği sperm ve kadından alınan yumurtalar, laboratuvarda ortamında bir araya getirilir ve döllenmenin kendiliğinden oluşması beklenir.
Dölleme kapasitesi yetersiz, hareketleri az sayıda ve şiddetli şekil bozukluğu olan spermler yumurtayı kendiliğinden delemez ve döllenme sağlanamaz. Böyle durumlarda spermler yumurta içine enjekte edilir ve döllenme sağlanır. Bu işleme mikroenjeksiyon (ICSI) adı verilir
TESE ve TESA Yöntemleri
TESE VE TESA olarak adlandırılan yöntemler spermi olmayan ya da sperm üretimi olmasına karşılık dışarı atılamayan durumlar için kullanılan tekniklerdir.
TESA yönteminde, erkeğin kanallarının tıkalı olduğu durumlarda, testisden iğne ile doku alınır, bunun içinden spermler bulunur ve elde edilen spermle döllenme sağlanır.
TESE yönteminde ise testisten doğrudan parça/doku örneği alınır ve bu dokudan sperm elde edilir.
İlaçsız Tüp Bebek (IVM)
Klasik tüp bebek tedavisinde, yumurtalar olgunlaştıktan sonra toplanır ve işleme alınır. İlaçsız tüp bebek (IVM) tedavisinde ise tamamen olgunlaşmadan toplanan yumurtalar, laboratuar ortamında olgunlaştırılır. Bu tedavinin amacı, yumurtaların olgunlaştırılması içi kullanılan ilaçlardan zarar görebilecek hastaların tedavilerini, bu ilaçları vermeden sürdürmeleridir.
Bu yöntemde her zaman istenilen kalitede yumurtalar elde edilmeyebilir. Ayrıca gebelik oranları bir miktar düşüktür.